بررسی کامل دلایل خیانت از نظر روانشناسی
در تمام روابط عاطفی، به‌ویژه ازدواج، اعتماد عنصر اصلی بقا و رشد است. زمانی که یکی از طرفین، این اعتماد را با ورود به یک رابطه پنهانی یا احساسی با شخصی دیگر می‌شکند، خیانت زناشویی رخ می‌دهد. شاید شما هم بارها از خود بپرسید چرا اصلا خیانت اتفاق می‌افتد؟ عوامل فردی، بین فردی، محیط و فرهنگی از دلایل خیانت از نظر روانشناسی هستند. با شناخت این دلایل می‌توان بدون سرزنش و قضاوت ریشه تمام مشکلات را شناسایی و آن‌ها را ترمیم کرد. در این مقاله از کلینیک مشاوره ماهور تمام دلایل خیانت از نظر روانشناسی، انواع، نشانه‌ها و پیامدها و راه‌های پیشگیری از آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
تعریف خیانت در روانشناسی
در علم روانشناسی خیانت به معنای نقض تعهدات عاطفی یا جنسی در رابطه دوطرفه است. برقراری رابطه جنسی با فردی به‌جز همسر یا وابسته شدن به فرد دیگر از نمونه‌های خیانت هستند. این عمل اعتماد بین زوجین را از بین می‌برد و آسیب‌های عمیقی به سلامت روان و رابطه احساسی آن‌ها می‌زند. در سال‌های اخیر میزان خیانت‌های زناشویی در فضای مجازی بیشتر شده است. طبق نظر روانشناسان فانتزی‌های ذهنی طولانی و تماس‌های پنهانی آنلاین، به‌عنوان خیانت غیررسمی یا عاطفی تلقی می‌شوند.
علائم و نشانه‌های خیانت زوجین
شناسایی به‌موقع نشانه‌ها و تغییرات رفتاری مقابل یکی از روش‌های مهم برای پیشگیری از خیانت است. علائم خیانت به نوع رابطه و ویژگی‌های شخصیتی افراد بستگی دارد و در زوج‌های مختلف این علائم متفاوت هستند. با شناخت این علائم نسبت به عامل مهم در خیانت‌های زناشویی آگاه خواهید شد. نشانه‌هایی که زمینه‌ساز خیانت در روابط زناشویی هستند عبارت‌اند از:
تغییر در نحوه برقراری ارتباط: مانند بی‌توجهی، سردی یا پاسخ‌های کوتاه همراه با پرخاشگری.
پنهان‌کاری: مانند تغییر رمز تلفن همراه، پاک کردن تاریخچه جست‌وجو در مرورگر لپ‌تاپ و موبایل و تغییر عادات روزمره.
تغییر در رفتار جنسی: مانند کاهش تعداد روابط جنسی یا بروز رفتارهای غیرمعمول و جدید.
تغییر در ظاهر فرد: توجه کردن بیش‌ازحد به ظاهر.
مهم‌ترین دلایل خیانت چیست؟
خیانت یکی از دردناک‌ترین تجربه‌هایی است که می‌تواند بنیان یک زندگی زناشویی را به لرزه درآورد. اما چرا برخی افراد به شریک زندگی خود خیانت می‌کنند؟ این سؤال، پاسخ‌های متعددی دارد و شناخت دلایل خیانت از نظر روانشناسی و در زندگی زناشویی می‌تواند به پیشگیری و حتی درمان آن کمک کند. عوامل تاثیرگذار در خیانت زوجین از دیدگاه روانشناسی را در مردان و زنان به تفکیک بررسی کرده‌ایم.
مهم‌ترین دلایل خیانت مردان
برخی مردان به‌جای حل مشکلات زناشویی، به خیانت به‌عنوان راه‌گریز نگاه می‌کنند. از مهم‌ترین دلایل خیانت از نظر روانشناسی برای این اقدام می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
احساس کمبود توجه و علاقه از سوی همسر
یکنواختی و تکراری بودن رابطه زناشویی
تمایل به تنوع‌طلبی جنسی یا عاطفی
عدم رضایت جنسی در رابطه با همسر
اعتماد به نفس پایین و تلاش برای اثبات جذابیت خود
وجود اختلالات روانی یا شخصیتی مثل خودشیفتگی یا اعتیاد به رابطه جنسی
دلایل خیانت زن به شوهر
در بسیاری از موارد، اصلی‌ترین عامل خیانت زنان، نبود ارتباط احساسی پایدار و نادیده‌گرفتن نیازهای درونی آن‌ها توسط همسر است. اصلی‌ترین دلایل خیانت زنان عبارت‌اند از:
احساس بی‌توجهی یا طردشدگی عاطفی از جانب همسر؛
عدم دریافت حمایت عاطفی یا ارتباط کلامی مناسب؛
نیاز به درک شدن و شنیده شدن در رابطه؛
انتقام از خیانت یا رفتارهای سرد همسر؛
وابستگی عاطفی به فردی دیگر که جای خالی همسر را پر می‌کند.
انواع خیانت به همسر
در روانشناسی، خیانت تنها یک مفهوم تک‌بعدی نیست. بلکه براساس نحوه شکل‌گیری، انگیزه و شدت، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. شناخت این دسته‌بندی به شما کمک می‌کند نوع خیانت را بهتر درک کنید و مناسب‌ترین واکنش را نشان دهید. هر یک از این موارد زیر می‌تواند یکی از دلایل خیانت از نظر روانشناسی در رابطه عاطفی و یکی از رایج ترین علت خیانت زناشویی باشد.
خیانت فیزیکی یا جنسی: رابطه خارج از چارچوب ازدواج است.
خیانت عاطفی: در این نوع خیانت ممکن است یکی از زوجین با فردی دیگر در رابطه عاطفی و صمیمی باشد اما تماس فیزیکی نداشته باشند.
خیانت در فضای مجازی: بسیاری از افراد از طریق شبکه‌های اجتماعی مختلف روابط پنهانی را تجربه می‌کنند.
خیانت ذهنی: در این نوع خیانت یکی از زوجین خود را با فردی دیگر تصور می‌کند و در ذهن خود با وی فانتزی‌های عاطفی را تجربه می‌کند.
راهکارهای جلوگیری از خیانت به همسر
بسیاری از خیانت‌ها قابل پیشگیری هستند، اگر زوجین مهارت‌های ارتباطی، همدلی و توجه به نیازهای یکدیگر را جدی بگیرند. استفاده از جلسات مشاوره پیش از ازدواج می‌تواند پایه‌های محکم‌تری برای رابطه ایجاد کند و از بروز مشکلات در روابط زناشویی جلوگیری نماید. از مهم‌ترین راهکارهای جلوگیری از خیانت به همسر که در این جلسه‌ها به آن‌ها پرداخته می‌شود عبارت‌اند از:
برقراری گفت‌وگوی باز و همدلانه
ایجاد فضای امن برای بیان نیازهای جنسی و عاطفی
مراجعه به مشاور برای حل اختلافات مزمن
درک مرزهای روانی و تعریف مشترک از تعهد
عواقب خیانت در زندگی زناشویی
هیچ خیانتی بدون پیامد نیست. چه رابطه ادامه پیدا کند، چه نه، آثار روانی و احساسی آن ماندگار خواهند بود. برخی از عوارض مهم عبارت‌اند از:
- فروپاشی اعتماد، که بازسازی آن ماه‌ها یا سال‌ها طول می‌کشد.
- افسردگی، اضطراب، اختلال خواب و کاهش عزت نفس در فرد خیانت‌دیده.
- تأثیرات منفی بر کودکان و خانواده‌های گسترده.
- افزایش احتمال طلاق یا جدایی در صورت عدم پذیرش یا تلاش برای بازسازی رابطه.
سوالات متداول
۱. خیانت در روابط چقدر رایج است؟
طبق مطالعات انجام‌شده ۲۰ الی ۲۵ درصد زوجین حداقل یک‌بار در زندگی مشترک خود خیانت زناشویی را تجربه می‌کنند.
۲. چه چیزی باعث می شود یک فرد به دیگری خیانت کند؟
نارضایتی‌ها، اختلالات روانی، ضعف در مهارت‌های ارتباط و نبود صمیمیت از دلایل روانشناسی خیانت هستند.
۳. طبق روانشناسی خیانت، خیانتکاران چه احساسی دارند؟
بسته به شخصیت و شرایط رابطه، فرد ممکن است احساس گناه، پشیمانی، شرم یا حتی بی‌تفاوتی را تجربه کند.
۴. آیا کسی که خیانت کرده است دوباره خیانت می کند؟
اگر علت‌های بالقوه در خیانت‌های زناشویی شناسایی و درمان نشوند، احتمال تکرار وجود دارد. درمان تخصصی روان‌شناختی می‌تواند این چرخه را بشکند.
