نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال
بیش‌فعالی یا ADHD یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی رشدی در بین کودکان است که تمرکز، خودکنترلی و عملکرد تحصیلی کودک را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بسیاری از والدین به دنبال راهی غیر دارویی و مؤثر برای مدیریت این اختلال هستند. یکی از روش‌های نوین و مورد توجه، نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال است. این روش به کمک تکنولوژی و بدون نیاز به دارو، تلاش می‌کند عملکرد مغز را به حالت متعادل‌تری برساند. در ادامه این مقاله از کلینیک ماهور به اثربخشی نوروفیدبک بر بیش‌فعالی کودکان، تعداد جلسه‌ها و عوارض احتمالی آن خواهیم پرداخت.
بیش‌فعالی چیست؟
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال نورولوژیکی است که معمولاً در دوران کودکی بروز می‌کند و در بسیاری از موارد تا بزرگسالی ادامه دارد. این اختلال با رفتارهای پرتحرک، بی‌توجهی و تکانشگری همراه است و می‌تواند زندگی تحصیلی، اجتماعی و خانوادگی کودک را با چالش روبرو کند. علت‌های بیش‌فعالی می‌تواند ژنتیکی، عصبی یا ناشی از عوامل محیطی باشد. در سال‌های اخیر، توجه ویژه‌ای به درمان‌های غیر دارویی مانند درمان بیش فعالی کودکان با نوروفیدبک شده است.
علائم کودکان بیش‌فعال
شناخت علائم ADHD، گام اول در مسیر درمان است. در صورت مشاهده این علائم، می‌توانید از خدمات مشاوره کودک و بازی برای افزایش تمرکز کودکان بیش فعال نیز بهره‌مند شوید. برخی از نشانه‌های رایج این اختلال عبارتند از:
- ناتوانی در تمرکز بر یک کار خاص
- بی‌قراری و پرتحرکی مداوم
- قطع صحبت دیگران و عدم رعایت نوبت
- فراموشی یا گم‌کردن وسایل شخصی
- انجام کارها بدون فکر کردن به عواقب
- ناتوانی در نشستن طولانی‌مدت در کلاس یا محیط خانه
چگونگی عملکرد نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال
نوروفیدبک یک روش درمانی مبتنی بر بیوفیدبک مغزی است که در آن فعالیت‌های مغز به‌صورت لحظه‌ای ثبت و بازخورد داده می‌شود. این بازخوردها به کودک کمک می‌کنند تا امواج مغزی خود را تنظیم کرده و به تعادل برساند. در این بخش مراحل درمان با این روش را توضیح داده‌ایم:
- حسگرهایی به پوست سر کودک متصل می‌شود تا سیگنال‌های مغزی ثبت شوند.
- این سیگنال‌ها به یک نرم‌افزار منتقل شده و تحلیل می‌گردد.
- کودک در حین درمان بازی‌های ساده و ویدئوهایی را مشاهده می‌کند که متناسب با عملکرد مغزش، بازخوردهایی دریافت می‌کند.
- هدف این است که کودک یاد بگیرد چگونه فعالیت مغزی خود را کنترل کند.
تاثیر نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین، کاهش بیش فعالی در کودکان به شکل پایدار و بدون عوارض است. نوروفیدبک و درمان بیش فعالی کودکان در کنار مشاوره رفتاری می‌تواند نتایج قابل توجهی داشته باشد. در واقع، ترکیب این روش‌ها به عنوان درمان موثر برای کودکان بیش فعال توصیه می‌شود. طبق مطالعات، نوروفیدبک یک درمان موثر برای کودکان بیش فعال محسوب می‌شود و می‌تواند:
- تمرکز و توجه را در کودکان تقویت کند؛
- رفتارهای تکانشی را کاهش دهد؛
- پرخاشگری و اضطراب را کنترل کند؛
- باعث بهتر شدن کیفیت خواب و خلق کودک شود.
مزایای درمان نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال چیست؟
قبل از انتخاب روش درمان، والدین نیاز دارند از مزایا و اثربخشی آن مطلع باشند. مزایای نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال عبارت‌اند از:
- غیرتهاجمی و بدون دارو بودن
- عدم وابستگی یا اعتیاد
- قابل انجام در کنار درمان‌های دیگر
- ماندگاری نتایج درمانی در بلندمدت
- بهبود رفتارهای اجتماعی و تحصیلی
تغییرات رفتاری در کودکان بیش‌فعال بعد از نوروفیدبک
پس از چند جلسه درمان، والدین معمولاً این تغییرات را در کودک خود مشاهده می‌کنند:
- آرام‌تر شدن کودک در موقعیت‌های روزمره
- افزایش مدت زمان تمرکز روی تکالیف
- بهبود تعامل با همسالان و خانواده
- کاهش دفعات قطع صحبت دیگران یا دخالت در کارها
تعداد جلسات نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال
تعداد جلسات بسته به شدت علائم و شرایط هر کودک متفاوت است، اما معمولا به ۳۰ الی ۴۰ جلسه درمانی برای گرفتن نتیجه مناسب نیاز است. این جلسه‌ها ۲ الی ۳ بار در هفته تشکیل می‌شوند. تغییرات در جلسه‌های اول چندان ملموس نیست اما با گذر زمان روند درمان و تغییر سریع‌‌تر خواهد شد. برای گرفتن نتایج دلخواه خود حتما به‌صورت منظم در جلسه‌ها شرکت کنید.
عوارض نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال
یکی از مزایای مهم نوروفیدبک، نداشتن عوارض داروهای شیمیایی است. اما در برخی از موارد ممکن است کودک علائمی مانند خستگی ذهنی، سردرد موقتی یا تحریک‌پذیری پس از جلسات را تجربه کند. این علائم گذرا هستند و با تنظیم شدت جلسات برطرف می‌شود. در مقایسه با دارودرمانی، نوروفیدبک عوارض جانبی بسیار کمی دارد و اغلب کودکان آن را به‌راحتی می‌پذیرند.
سوالات متداول
۱. آیا نوروفیدبک درمان قطعی بیش فعالی است؟
خیر. اما نوروفیدبک در بسیاری برای درمان بیش‌فعالی کودکان مناسب است و می‌تواند علائم ADHD را به‌میزان قابل توجهی کاهش دهد.
۲. چه تکنیک‌هایی در درمان کودکان بیش فعال با نوروفیدبک استفاده می شود؟
برای درمان کودکان بیش‌فعال با نوروفیدبک از تکنیک‌های آموزش تنظیم امواج مغزی (بتا، تتا، آلفا)، تمرین با نرم‌افزارهای بازی‌محور برای تمرکز، تحلیل دقیق سیگنال‌های مغزی توسط نرم‌افزار و برنامه‌ریزی جلسات منظم و منطبق بر وضعیت کودک استفاده می‌شود.
